Rośliny chronione w Beskidzie Małym (Strona 2 z 12)

Małe sprostowanie nena - ów kwiatuszek (na marginesie dobrze wiedzieć, że to pierwiosnka, ponieważ poszedłem wtedy szukać Pani Wiosny na szlakach ) rósł sobie nie na Hrobaczej, ale już niemalże w Czernichowie, niedaleko zapory. W górach rządziła wtedy jeszcze niepodzielnie zima

Ponieważ Darek T. wspomniał coś niecoś o mszakach i zahaczył o wątrobowce postanowiłam troszkę o nich napisać. Znalazłam bowiem u siebie zdjęcie jednego z ich przedstawicieli

Podgromada mszaki to najstarsza grupa roślin lądowych. Charakterystyczną ich cechą jest przemiana pokoleń z dominującym gametofitem – pokoleniem płciowym , wytwarzającym dwa rodzaje narządów rozrodczych: męskie, zwane plemniami  i żeńskie, zwane rodniami. W plemniach powstają komórki męskie – plemniki, a w rodniach żeńskie – komórki jajowe , ale to wszyscy wiemy . Pokolenie płciowe – gametofit rozpoznaje się najczęściej po zielonym zabarwieniu  (np. u mchów zielona ulistniona łodyżka ), Bierze ono udział w procesie fotosyntezy , czyli jest odpowiedzialne za odżywianie całej roślinki. Drugie pokolenie – sporofit jest pokoleniem bezpłciowym. Jest ono formą krótkotrwałą . Jego zadaniem  jest wytworzenie zarodników (mejosporów) , a potem już na nic nie jest potrzebne   i obumiera.  Sporofit nie może istnieć bez gametofitu. To całkiem jak mężczyzna bez  kobiety ... choć może się zbyt zapędziłam , pewnie Panowie mnie zaraz zlinczują za to stwierdzenie .   U mchów na przykład sporofit najczęściej rozpoznajemy go po brązowawym zabarwieniu ( np. nieulistniona brązowa łodyżka ).
Naszą podgromadę mszaki możemy podzielić na dwie klasy :

I – wątrobowce
II – mchy

Dzisiaj chciałabym troszkę opowiedzieć o pierwszej – wątrobowcach i przedstawić Wam jednego z ich przedstawicieli , który rośnie w Beskidzie Małym – porostnicę wielokształtną  (Marchantia polymorpha L.) . Dawniej wierzono, że rośliny , które mają podobny kształt do organów ludzkich, mogą je leczyć , stąd wzięła się prawdopodobnie nazwa klasy wątrobowce, gdyż kształt niektórych z ich plech był podobny do kształtu wątroby.

Porostnica wielokształtna  jest gatunkiem dwupiennym, tzn., że osobniki żeńskie i męskie występują jako osobne rośliny. Moją porostnicę znalazłam w zacienionym , wilgotnym zagajniku brzozowym na skraju lasu. Porostnica wielokształtna to najbardziej rozpowszechniony gatunek wątrobowca. Rośnie również w szklarniach. Należy do wątrobowców plechowatych.  Nie wszystkie wątrobowce posiadają nazwy polskie, wiele z nich ma tylko nazwy łacińskie , ponieważ jest to stosunkowo mało znana i dostrzegana grupa roślin. Należą tu bardzo różnorodne formy. Niektóre są plechowate, roślina ma kształt nieregularnej rozetki lub taśmy tak właśnie wygląda większość porostnic. U porostnicy wielokształtnej gametofit męski osadzony jest na trzonku i ma postać ośmiopłatowej tarczki, a gametofit żeński ma postać parasola osadzonego również na trzonku,  co  ładnie widać na zdjęciu nr 2, na pierwszym zresztą też . Do zapłodnienia może dojść tylko w obecności wody . Z zygoty (połączenia plemnika z komórka jajową) powstaje właśnie forma bezpłciowa tj. wspomniany wyżej sporofit.

Wątrobowce nie są dużymi roślinkami, często podczas wędrówek w ogóle nie zwracamy na nie uwagi , bo ich po prostu nie zauważamy. Osiągają rozmiary od kilku do kilku milimetrów bądź centymetrów. Rosną w miejscach zacienionych i wilgotnych, szczególnie licznie w górskich lasach, porastając po prostu wilgotną glebę , skały czy próchniejące pnie. Rosną również na korze drzew, mszarach i na torfowiskach. W Polsce znaleziono do tej pory ok. 250 gatunków wątrobowców. Mchy są od nich zdecydowanie grupą liczniejszą i bardziej zróżnicowaną pod względem budowy jak i stanowisk na których występują . Ale o mchach przy innej okazji .

świetnie Darek, że zamieściłeś wykaz chronionych mszaków , w tym w BM
jesli zaś chodzi o klasy to spotkałam się z różnym podziałem z glewikami i bez

Ostatnio edytowany przez nena (2010-03-12 16:01:14)

Darku wrzuć nam tutaj te Twoje zdobycze W galerii nic nie widzę

Ciemiężycy zielonej ja też widziałem duże ilości, zwłaszcza w rejonie Gronia Jana Pawła II i Łamanej Skały. Zdaża się że ta roślina górska schodzi na niż. Taką niżową populacje obserwuje w Witkowicach koło Kęt

Przedstawiona powyżej skosatka zanokcicowata (Plagiochila asplenioides) jest zaledwie 1 z 2 chronionych gatunków wątrobowców podawanych z Beskidu Małego Jest ona pod częściową ochroną. Należy do grupy wątrobowców liściastych, czyli nie kojarzonych z prawdziwymi wątrobowcami plechowatymi do której należy wspomniana wcześniej porostnica wielokształtna. W Polsce jest gatunkiem pospolitym, w Beskidzie Małym podaje się ją jako lokalnie częstą. Z wyglądu przypomina miniaturkę paproci naskalnej - zanokcicy o czym mówi nazwa gatunkowa. Wątrobowca tego trafiłem przypadkowo podczas pieszej sobotniej wędrówki pod Bujakowski Groń. Odziwo fotografie tą udało mi się zrobić podczas obfitych opadów śniegu i zalegających prawie do kolan zwałach śniegu Wątrobowiec ten rósł w roztopionej luce pomiędzy śniegiem, na gruzowisku skalnym w zespole buczyny karpackiej.

Dziękuję Nena, że pomogłaś Darkowi!

Trochę się namieszało. Zdjęcie jest jak widać, czy samo się włączyło, czy może ktoś je włączył ?
Można powiedzieć nareszcie jest

Kolejną rośliną rosnącą w BM jest  Goryczka trojeściowa (Gentiana asclepiadea L.) . Wszystkie gatunki goryczek znajdują się pod ścisłą ochroną. Potocznie goryczka trojeściowa nazywana jest świecznikiem ponieważ jej kwiaty  przypominają swoim wyglądem świecznik. Jest to roślina górska, Można ją spotkać na leśnych górskich polanach, halach, łąkach zielnych , w zagłębieniach skał gównie w Karpatach i Sudetach.  Goryczka trojeściowa może dochodzić do wysokości 1 m. Ma piękne ciemnolazurowe lub błękitne kwiaty rzadziej różowe, a nawet białe . Liście są długie, szeroko lancetowate lub jajowate z wyraźnie widoczną nerwacją.

foto: ferdynans

Nazwa goryczka pochodzi od gorzkich substancji wytwarzanych przez te rośliny , zarówno ziele jak i kłącze. W zielu zawarta jest gencjopikryna, a w kłączu alkaloidy – gencjanina i gencjanidyna.  Ze względu na nie roślina ta jest trująca , ale goryczki mają też właściwości lecznicze, zwłaszcza goryczka żółta, a mianowicie w celach leczniczych wykorzystuje się jej żółte kłącze, które pobudza łaknienie, wydzielanie śliny i soku żołądkowego. Ma także działanie żółciopędne i żółciotwórcze oraz pośrednio wzmacniające. Dawniej korzeni goryczki używano do leczenia malarii. Ze względu na jej gorzki smak roślina ta jest omijana przez zwierzęta,  zaś spożyta w nadmiarze przez ludzi może wywołać wymioty, bule brzucha i przekrwienie błon śluzowych.

Astronomiczna wiosna ,jak widać za oknem, już do nas wkroczyła Z dnia na dzień będzie nam, jak co roku , ukazywać swoje piękno . Niektóre roślinki są tak wiosenne , ze możemy się nimi cieszyć tylko  przez chwilę i może dlatego tak za nimi tęsknimy .

Upragnione przez nas krokusy są jednymi z tych długo wyczekiwanych roślin Tworząc liliowo-fioletowe łany , napełniają nas nadzieją i pozwalają w końcu zapomnieć o zimie

foto: ferdynans

Krokus spiski, szafran spiski (Crocus scepusiensis ) i krokus wiosenny szafran wiosenny, (Crocus vernus (L.) Hill) to dwa gatunki najczęściej spotykane u nas wczesną wiosną . Polska nazwa szafran pochodzi od arabskiego słowa "safra" określającego żółtą farbę (szafran w dużym rozcieńczeniu barwi wodę na kolor żółty) . Niektórzy nazywają te kwiaty: kieluchy, tulipanki albo fijałki.

Nasiona krokusów rozsiewane są przez mrówki. Zawierają specjalne wyrostki zw. elajosomami (ciałkami mrówczymi), które mrówki zjadają lub gubią w trakcie transportu do mrowiska w ten zupełnie nieświadomy sposób rozsiewają krokusy .
Jest to niska roślina cebulkowa. Z każdej cebulki wyrasta roślinka z jednym tylko kwiatem. Liście szafranu spiskiego są wąskie , lancetowate i mają biegnący przez środek charakterystyczny biały pasek. Największe wrażenie robią liliowo-fioletowe dosyć duże kwiaty, składające się z 6 płatków. W środku kwiat jest owłosiony. W oczy rzuca się jaskrawopomarańczowy  słupek z 3 znamionami. To właśnie z nich powstaje słynna przyprawa  i lek – szafran, podobno najdroższa przyprawa na świecie , gdyż ,żeby otrzymać 1 kg suchych znamion słupka potrzeba podobno 120 tys. kwiatów szafranu.
Znamię słupka zbiera się w czasie  kwitnienia i suszy przy dużym dostępie powietrza w temperaturze do 35 ºC. Dawniej suszono szafran nad rozżarzonym węglem na siatce. Znamiona słupka zawierają pomarańczowy barwnik -  glikozyd  - protokrocynę, który w wyniku suszenia rozpada się  na związki nadające powstałemu  żółtemu proszkowi  specyficzny zapach i ostro gorzki,  korzenny smak. Wyciągi z szafranu obniżają ciśnienie krwi, działają przeciwskurczowo, obniżają poziom cholesterolu we krwi, uspokajają , pobudzają apetyt.  Szafran wchodził w skład leku – laudanum , alkoholowej nalewki z opium . Dzisiaj szafran używany jest stosunkowo rzadko w farmakologii . Częściej znajduje zastosowanie w barwieniu tkanin, wyrobów cukierniczych, alkoholowych i kosmetyków. Jako przyprawa korzenna stosowany jest do sosów, zup, potraw mięsnych i rybnych. W kuchni staropolskiej używano go często do barwienia ciast, zwłaszcza mazurków wielkanocnych. 

foto: ferdynans

Krokusy związane są głownie z  górskimi łąkami i polanami śródleśnymi na których odbywa się wypas owiec, czy bydła gdyż wymagają one żyznej gleby.  Nie znoszą uprawy ziemi i raz zaorane giną bezpowrotnie.  Niestety zaprzestanie w wielu miejscach  pasterstwa , koszenia łąk  czy hal  w celu ochrony tej rośliny,  na odwrót, zamiast zachować populacje krokusów , przyczynia się do ich powolnego zanikania. W zawiązku z tym konieczny stał się powrót do koszenia i wypasania w celu naturalnego nawożenia , które dla krokusów  jest konieczne do życia.

Krokusy uprawiane są często w naszych ogródkach jako roślina ozdobna. Tworzą bowiem mieszańce z innymi gatunkami. Często widać na rabatkach w ogródkach przydomowych żółte , białe , albo pasiaste formy .

Życzę Wam wszystkim w ten astronomiczny I Dzień Wiosny  nieustającej pogody ducha i wiecznej Wiosny w sercu !

Ostatnio edytowany przez nena (2010-04-11 22:11:51)

Fajne fotografie
Wszystkiego dobrego na wiosne:)
taki mały gratis dla neny

Ostatnio edytowany przez angi (2010-03-20 15:37:44)

Skoro już tak sobie życzymy tej wiosny to i ja coś dorzucę

http://www.dailymotion.pl/video/x8qegp_ … koyo_music