Historia

Pierwsza historyczna wzmianka o Porąbce pochodzi z roku 1445, kiedy w akcie podziału księstwa oświęcimskiego jest wymieniona jako Poramka.

W księdze Długosza jest wpisana jako Porambka - rok 1470

W wieku XV pojawiają się na tych terenach pasterze wałascy, którzy przywędrowali tutaj z Rumunii grzbietami Karpat.

W Porąbce w XVI w. istniał młyn wodny (obok miejsca, gdzie teraz wybudowano stadion sportowy).

W 1778 r. starostwo zatorskie, a w tym Bujaków, Kobiernice i Porąbkę zakupił Fryderyk Dunin.

Następnym właścicielem zostaje w 1802 r. Rotman, a w 1808 r. książę Albrecht, który kupuje też Czaniec. Po bezpotomnej śmierci Albrechta miejscowości te przejmują jego krewni Habsburgowie.

W 1848 r. następuje uwłaszczenie chłopów, dostają oni na własność ziemię którą uprawiali.

Tereny nasze nawiedzały różne epidemie, co przy ówczesnym stanie medycyny miało straszne skutki. Podczas epidemii cholery w 1736 r. ginęło dziennie po kilkadziesiąt osób, a w latach 1846 - 1849 epidemia tyfusu pochłonęła w Porąbce setki ofiar.

W 1896 r. utworzono w Porąbce posterunek żandarmerii, a w 1905 r. otwarto pocztę. Szczególnie dotkliwie odczuwano w wioskach brak kasy pożyczkowej, która powstała w Porąbce w 1910 r. i nazwana była Kasą Stefczyka.

W czasie I wojny światowej wielu mężczyzn powołano do wojska austriackiego, brakowało więc ludzi do pracy na roli. W 1916 r. zabrano dzwony kościelne do przetopienia na działa. W latach 1914 - 1918 zginęło na różnych frontach 52 mężczyzn z Porąbki.

Po odzyskaniu niepodległości Porąbka została przyłączona do powiatu bialskiego i województwa krakowskiego.

Mężczyzn powołano znowu do wojska polskiego, na wojnę z bolszewikami w 1920 r.

Mieszkańcy żyli zasadniczo z rolnictwa i trochę z rzemiosła. O pracę było bardzo trudno, ale najwięcej osób pracowało w fabrykach w Bielsku - Białej.

W 1922 r. wybudowano w Porąbce most na Sole, w okolicy kaplicy św. Urbana. Przedtem przewożono ludzi czółnem.

W roku 1935 z inicjatywy Ligi Obrony Przeciwlotniczej powstało na Żarze lotnisko szybowcowe.

W roku 1936 oddano do użytku zaporę w Porąbce.

W chwili wybuchu wojny 1 września 1939 r., mieszkańców ogarnęła panika i wiele osób uciekło w kierunku Krakowa.

Niemcy wkroczyli do Porąbki 4 września od strony Żywca. Przedtem, ażeby powstrzymać marsz wojsk niemieckich, polscy saperzy wysadzili jedno przęsło zapory. W Porąbce nie było działań wojennych.

Na Kolonii powstał posterunek żandarmerii, którego komendantem był Austriak Bauer, słynący na całą okolicę z okrutnego prześladowania Polaków. Po wojnie był on bezskutecznie poszukiwany jako zbrodniarz wojenny.

Tragiczne wydarzenia miały miejsce w Wielkiej Puszczy, gdzie w 1940 r. za posiadanie broni zginęli w niemieckim więzieniu Franciszek i Anna Kocembowie z Trzonki.

W roku 1942 ludność pochodzenia żydowskiego wywieziono do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu.

W czerwcu 1942 r. następuje wysiedlenie Porąbki. W godzinach porannych wpadają do wsi SS-mani, wyrzucają mieszkańców, palą mienie i obrazy, na domach zawieszają hitlerowskie flagi. Wysiedlonych wywożą do obozów albo na roboty do Niemiec. W ten sam dzień przyjeżdżają osadnicy niemieccy pochodzący z Rumunii. Z Porąbki wysiedlono 139 rodzin, na miejsce których przybyło 79 osadników. Wysiedlono także z plebanii księdza Szybowskiego.

W Porąbce istniała komórka Narodowej Organizacji Wojskowej, której kierownikowi, Janowi Rączce, dostarczano polecenia od łącznika z Kęt.

Działalność partyzancka na terenie Porąbki rozwinęła się, gdy w wiosce Kocierz kwaterowała kompania AK "Grabnik" pod dowództwem por. Czesława Świąteckiego ps. "Surma". Oddział zdobywał żywność, napadając na kupców niemieckich w okolicznych wsiach m.in. w Kobiernicach i Czańcu. W dalszym ciągu do oddziału przyprowadzano uciekinierów z obozu oświęcimskiego. Wydarzenia tamtych lat upamiętnia pomnik na Długich Łąkach. Kiedy w styczniu 1945 r. zbliżał się front, partyzanci chronili zaporę wodną w Porąbce przed żołnierzami niemieckimi, którzy wysadzili jedno z jej przęseł.

Wojska rosyjskie wkroczyły do Porąbki 28 stycznia 1945 r. Większych walk na tym terenie nie było i dlatego obeszło się bez zniszczeń.

W maju 1945 r. przyszła długo oczekiwana wolność.

W latach czterdziestych Porąbka elektryfikuje się we własnym zakresie.

Ogromne straty co kilka lat powodowały powodzie, przy czym największe były w latach 1958 - 1959. Zostały wówczas zalane domy w centrum Porąbki, cała droga aż do Kęt.

W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie bielskim.

Obecnie Ponikiew należy do województwa śląskiego.

Zabytki i ciekawe miejsca

• Na pobliskim wzgórzu znajdują się ruiny zamku Wołek
• Zabytkowa kaplica murowana z 1860 roku.

Komunikacja

PKS Bielsko-Biała

źródło:

Andrzej Matuszczyk - "Beskid Mały. Szlaki turystyczne województwa bielskiego " Wyd. PTTK "Kraj" Warszawa-Kraków, 1981

Jan Czerwiński - "Beskid Mały Beskid Makowski z plecakiem" wyd. Bezdroża Kraków, 2005

http://www.porabka.pl