Bielsko-Biała

Zajmuje 121 km2 powierzchni. Jest to obszar o bardzo urozmaiconej rzeźbie terenu, na którą składa się około 20 rozległych wzgórz, podzielonych głębokimi dolinami potoków. Tereny wokół miasta porośnięte są licznymi lasami. Miasto posiada mikroklimat łączący cechy klimatu górskiego i podgórskiego (z wyraźnymi wpływami klimatu oceanicznego), który cechuje duża wilgotność powietrza, długie śnieżne zimy i często wiejące halne wiatry. W związku z wysokim poziomem rocznych opadów tereny wokół miasta porośnięte są bujną roślinnością, wpływającą w znacznym stopniu na ich malowniczość i podnoszącą walory krajobrazowe regionu.

Historia Bielsko-Biała

Miasto Bielsko-Biała formalnie powstało w roku 1951, w wyniku połączenia dwóch odrębnych miejscowości, znajdujących się na przeciwległych brzegach rzeki Biała. (Bielska i Białej). Rzeka stanowiła również granicę Śląska i Małopolski. Obie miejscowości posiadają bogatą historię, jednak mimo położenia na ważnym szlaku handlowym nie odegrały znaczącej roli w historii Polski. Ich rozwój przebiegał w miarę spokojnie.

Historia Bielska

Położone na Śląsku, Bielsko było starszą miejscowością. Zostało założone przez księcia cieszyńskiego Mieszka I z rodu Piastów pod koniec XIII wieku. Pierwszym śladem osadnictwa na terenie dzisiejszego Bielska jest grodzisko z XII wieku w Starym Bielsku. Mieszkańcy osady trudnili się kowalstwem, przetapianiem rudy żelaza i jego wytopem. W pobliżu grodziska powstała wieś Stare Bielsko z kościołem Św. Stanisława (XIV wiek).

Najstarsza osada właściwego Bielska to okolice Starówki, na wzgórzu stromo opadającym w kierunku wschodnim. Na owym wzgórzu, z inicjatywy księcia cieszyńskiego, Kazimierza powstał zamek. Wokół zamku powstała osada, która między XIII i XIV wiekiem uzyskała prawa miejskie. Nie jest znana dokładna data nadania praw miejskich.

Pierwsza wzmianka o Bielsku pochodzi z 1312 roku. Zachowała się ona w dokumencie księcia cieszyńskiego Mieszka III, w którym mowa o podarowaniu bielszczanom lasu między Mikuszowicami, a Kamienicą.

W roku 1316 doszło do podziału ziem bielskich. Z granicą na rzece Białej powstało księstwo Cieszyńskie i Oświęcimskie. Granica ta stała się również granicą państwową. Sytuacja ta miała znacząc wpływ na rozwój miasta. Zaczęło się ono rozrastać na zachód od zamku. Powstały domy wzdłuż rynku i okolicznych uliczek. W południowej części powstał kościół pw. Świętego Mikołaja. Granice średniowiecznego Bielska wyznaczajły ulice: Zamkowa, Orkana, Sobieskiego, Schodowa. W mieście znajdował się system fortyfikacji związany z zamkiem.

W 1560 roku osady: Bielsko, Skoczów, Frydek, Frysztat, zostały wydzielone z księstwa Cieszyńskiego. Był to początek hrabstwa bielskiego. Pierwszym właścicielem hrabstwa był Fryderyk Kazimierz, syn księcia cieszyńskiego Wacława Adama. Zabudowa miejska zaczęła wykraczać poza mury miejskie. Miasto rozwijało się, nabywając nowe tereny. Kolejni właściciele dbali o jego rozwój popierając szczególnie rzemiosło, koncentrujące się na przedmieściach. Bielsko otrzymywało wiele nowych przywilejów, np. pozwolenie na handel mięsem, wolny skład soli. Rzemiosło, tkactwo, rolnictwo to główne zawody ówczesnych mieszkańców. Powstawało wiele przedmieść, Przedmieście Żywieckie, Przedmieście Dolne oraz Górne.

Bielsko, podobnie jak i Biała, posiada tradycję współżycia kilku narodowości i kilku wyznań. Od XIII wieku przybywali tu i osiedlali się obok rodzimej ludności polskiej Niemcy, Morawianie, Węgrzy i Słowacy. Szczególnie ci pierwsi odegrali ważną rolę w dziejach miasta, w dużym stopniu przyczyniając się do na-wiązania kontaktów handlowych z największymi ośrodkami gospodarczymi i kulturalnymi ówczesnej Europy Środkowej. Podział religijny społeczeństwa stał się niestety z czasem przyczyną wielu konfliktów zbrojnych oraz prześladowań. Pierwszym tego przykładem jest wojna trzydziestoletnia (1618-1648), zwycięska dla katolickich Habsburgów, podzieliła społeczeństwo, wprowadziła przymusową rekatolicyzację, a protestantyzm sprowadziła do rangi podziemnej religii.

W 1752 r. pojawił się po poprzednich nowy właściciel miasta, blisko związany z Wiedniem - Aleksander Józef Sułkowski. Z przebudową miasta wzrastała liczba ludności, co równoznaczne było ze zwiększoną liczbą inwestycji budowlanych. Większość budynków była już murowana, ale architektura była skromna i powściągliwa. Dopiero czasy industrializacji przyniosły Bielsku najwspanialsze zabytki. W drugiej połowie XVIII wieku miasto było znanym składem sukna w Rzeczypospolitej.

Szybko zaczęto budować nowe fabryki, a manufaktury odeszły w zapomnienie. Nastąpił najazd inwestorów, którzy budowali nowe mieszkania i fabryki, pięknie wkomponowujące się w charakter miasta. Mieszkańcy stali się burżuazją finansową. Stan rzeczy doprowadził do rozwinięcia intelektualnego i kulturalnego ośrodka miejskiego. Pierwsze fabryki budowano nad Białą, ze względu na napęd wodny.

Na początku XIX wieku można było w Bielsku wyróżnić trzy ośrodki - Stare Miasto z Rynkiem, Dolne Przedmieście oraz tzw. Bielski Syjon, czyli ewangelicki kwartał miejski wytyczony na zachód od Starego Miasta. Właśnie w tym okresie nastąpił energiczny rozwój miasta. Bielsko zostało włączone do powstającej kolei żelaznej (1855 - bezpośrednie połączenie z Wiedniem). Podłączono go do państwowej sieci telegraficznej, uruchomiono gazownię 1861 i rozpoczęto gazowe oświetlanie ulic, a w 1893 elektrowni; w 1895 r. założono elektryczną linię tramwajową. W 1883 pojawiły się pierwsze telefony, a rok później automatyczna centrala telefoniczna (pierwsza w Austrii).

Na początku XX wieku w Bielsku najliczniejszą grupę mieszkańców stanowili Niemcy, Żydzi to 15% mieszkańców. Polacy w 1910r. stanowili tylko 15% mieszkańców.

Po zakończeniu I wojny światowej, niemcy próbowali włączyć Bielsko do tzw. Niemieckiej Austrii. Nie udało im się to, ponieważ 17 września miasto zajęły wojska polskie. Na przełomie 1919, a 1920 r. Bielsko obsadziły wojska angielskie, w związku ze sporem Polski i Czechosłowacji o Śląsk Cieszyński. Miał odbyć się plebiscyt, ale wyszło inaczej i decyzją Rady Ambasadorów z lipca 1920 r. Bielsko przyłączono do odradzającej się Polski.

Niemcy w okresie międzywojennym stanowili nadal ponad połowę mieszkańców miasta. Jednak powoli wzrastały wpływy polskie. W roku 1930 pojawił się pierwszy od setek lat polski burmistrz. Żydzi stanowili ok. 20% mieszkańców. Taka mieszanka kulturowa uczyła jednak tolerancji i wzbogacała kulturę miasta.

Bielsko w okresie wojny tętniło życiem. Przemysł pracował na rzecz III Rzeszy. W związku z tym miasto wyszło z działań wojennych z nieznacznymi stratami. W lutym 1945 r. do Bielska wkroczyła Armia Czerwona. Władzę przejęli komuniści. Niemcy albo uciekli, albo zostali wysiedleni. Miasto zamieszkiwali warszawiacy, Polacy z kresów wschodnich oraz Żydzi. W 1946 roku zakłady przemysłowe zostały upaństwowione.

Historia Białej

Biała była miastem położonym po prawej stronie rzeki Biała. Pierwsza wzmianka o mieście pojawiła się w 1564 roku, kiedy to sołtys wsi Lipnik osadził w trzynastu domostwach nad rzeką zbrojnych strażników dla obrony przed napadami. Z czasem domostwa te zajęli rzemieślnicy trudniący się wyrobem sukna. Dali oni początek przysiółka o nazwie Biała. Osada zaczęła się rozwijać wzdłuż obecnej ulicy Lipnickiej, następnie Szkolnej (ówczesna Sukiennicza). W 1598 roku starosta lipnickim został Piotr Komorowski. Stopniowo osada bialska zaczęła się rozwijać. Zaczęła napływać ludność ze Śląska, a także uchodźcy protestanccy, chroniący się w Polsce przed prześladowaniem w krajach habsburskich.

W roku 1723 król August II Mocny wydał przywilej lokacyjny dla miasta Białej, nadając mu prawa miejskie. Stało się to na prośbę starosty lipnickiego Jakuba Rybińskiego. Dzięki przywilejowi lokacyjnemu miasto mogło zacząć się swobodnie rozwijać. Najstarsza zabudowa koncentrowała się w widłach rzeki Białej i potoku Niwka, są to okolice obecnej ulicy 11 Listopada. Dwór i grunty starościńskie (okolice dzisiejszej ulicy Buczka, Bocznej, Żywieckiej i kościoła Opatrzności Bożej) nie podlegały pod jurysdykcję miasta. Rynkiem Białej stał się obecny Plac Wojska Polskiego.

W Białej, podobnie jak Bielsku występowało duże zróżnicowanie pod względem kulturowym, narodowościowym i religijnym. W XVII wieku większość mieszkańców Białej stanowili luteranie. Od 1708 roku ich rola zmiejszała się przez misje jezuitów krakowskich.

Po 1772 roku Biała znalazła się w zaborze austriackim, co zdecydowanie zahamowało rozwój miasta. Mimo to rosła ilość mieszkańców. Gospodarkę nadal napędzała praca rzemieślników. Poprzez swój stopniowy acz dynamiczny rozwój Biała stała się miastem uprzywilejowanym w zaborze austriackim. Bowiem na mocy dekretu carskiego z roku 1789 roku Białą ogłoszono miastem królewskim. Fakt ten pociągnął za sobą znaczące przywileje dla miasta, jak i zwiększył jego pozycję. Powstały bowiem nowe połączenia komunikacyjne (np. z Krakowem), przeprowadzono korektę granic miasta.

Miasto było znanym ośrodkiem polskości w czasach zaborów i po nich (w Białej działali m.in. ks. Stanisław Stojałowski i Adam Asnyk) w przeciwieństwie do sąsiedniego Bielska, które było miastem zamieszkiwanym w większości przez Niemców.

Ciągły rozwój i industrializacja przyczyniła się do powstawania fabryk i zespołów fabrycznych. Do pierwszych zalicza się zespół fabryczny Sternickel & Gulcher, należący do jednych z najbardziej interesujących założeń w kształcie czworoboku wyodrębnionego z pozostałej struktury miasta.

Zabytki i ciekawe miejsca Bielsko-Biała

• Zamek książąt Sułkowskich
• Dom Tkacza
• Katedra pw. św. Mikołaja
• Ratusz w Białej
• Kamienica "Pod Żabami"
• "Stary" Rynek
• Grodzisko w Starym Bielsku
• Teatr Polski
• Hotel "Prezydent"
• Kościół ewangelicko-augsburski pw. Marcina Lutra w Bielsku-Białej
• Kościół pw. Opatrzności Bożej
• Hotel "Pod Orłem"
• Pomnik Marcina Lutra (jedyny w Polsce)
• Dworzec główny PKP
• Kościół pw. św. Barbary
• Kościół pw. św. Stanisława
• Kościół ewangelicko-augsburski pw. Zbawiciela w Bielsku-Białej - katedra
• "Bielski Syjon" - część miasta zlokalizowana pomiędzy ulicami Modrzewskiego i Orkana

Komunikacja Bielsko-Biała

Rozkład jazdy MZK

Rozkład jazdy PKS

Rozkład jazdy PKP

Usługi Bielsko-Biała

Klima Bielsko

Rekuperacja Bielsko

Pompy ciepła Bielsko